Focus op de biogeochemie - deel 5: Natuurherstel op landbouwgrond: fosfor als bottleneck

Biodiversiteit staat wereldwijd erg onder druk waardoor steeds meer soorten en habitats verloren dreigen te gaan (Butchart et al., 2010). Via de Habitat- en Vogelrichtlijn en het Natura 2000-netwerk als belangrijkste instrument, wil Europa het verdere verlies van biodiversiteit een halt toe roepen (Dumortier et al. 2009). In Vlaanderen beslaat het Natura 2000-netwerk 166.187 ha en wordt op 33 % van dit areaal een klassiek landbouwgebruik toegepast. Het beleid in Vlaanderen voorziet dat de volgende decennia de milieudruk gerelateerd aan landbouwactiviteiten moet verlagen en dat daarnaast ongeveer 9000 ha van deze landbouwgrond wordt omgevormd naar doelhabitats voor natuur (Peymen et al. 2009). De vraag stelt zich echter of natuurontwikkeling op voormalige landbouwbodems wel mogelijk is. Om een succesvolle omvorming van landbouw naar soortenrijke natuur te realiseren is het noodzakelijk om de enorme overmaat aan nutriënten – in hoofdzaak stikstof en fosfor – af te voeren. Soortenrijke, voedselarme vegetatietypen kunnen immers alleen gerealiseerd worden wanneer planten in hun groei gelimiteerd worden door één of meerdere essentiële nutriënten (De Schrijver et al. 2013). In het vorige artikel van deze reeks werd toegelicht hoe te hoge concentraties stikstof nadelig zijn voor de biodiversiteit. Ook te hoge fosforconcentraties zijn nefast voor soortenrijke habitats. In dit artikel gaan we dieper in op de biogeochemie van fosfor, en bespreken we waarom kennis van deze biogeochemie zo essentieel is om natuurherstel op voormalige landbouwbodems te realiseren. Het volgende artikel in deze reeks sluit hier naadloos bij aan, en bespreekt welke maatregelen genomen kunnen worden om natuurherstel op voormalige landbouwbodems op een kosteneffectieve manier te realiseren.