Digitalisatie historisch landgebruik en landgebruiksveranderingen in Vlaanderen (1778-2022)

De dataset ‘Digitalisatie van historisch landgebruik en analyse van landgebruiksveranderingen in Vlaanderen (1778-2022)’ geeft een overzicht van het landgebruik op verschillende momenten sinds het einde van de 18de eeuw en de landgebruiksveranderingen doorheen de jaren. De resultaten van deze dataset zijn ontstaan door een samenwerking tussen het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, het Agentschap Landbouw en Zeevisserij, de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek en Digitaal Vlaanderen.

Doel van vervaardiging De huidige online platformen met historische kaarten (Geopunt, Cartesius, …) zijn visueel aantrekkelijk en geschikt om de evolutie van het historisch landgebruik van locaties met een geringe oppervlakte visueel te beoordelen. Ze laten echter niet toe om ruimtelijke analyses uit te voeren, omdat de beelddata niet verder verwerkt zijn en er geen databank aanhangt, die informatie bevat over het landgebruik. We hebben met dit project drie doelen voor ogen, waarbij de derde doelstelling als een optie beschouwd moet worden, die ingevuld kan worden in functie van de beschikbare middelen: - Verder bouwend op de expertise die werd opgedaan in de voorbije decennia (zie hierboven achtergrond), testen we deep learning (AI) beeldclassificatie uit op historische kaartlagen, die Vlaanderen volledig of nagenoeg volledig bestrijken. Het doel hiervan is na te gaan in welke mate deep learning (AI) beeldclassificatie in staat is om eenheden van de legende of andere geselecteerde klassen te herkennen, de optimale methode te bepalen, of zo nodig een tijdbegroting op te maken voor de stappen die hiervoor vereist zijn. - Op basis van voorgaande selecteren we minimaal 3 kaartlagen om de belangrijkste klassen van historisch landgebruik die op alle kaartreeksen worden weergegeven (bebouwing, akker, grasland, bos, heide, veen of moeras, open water of waterloop) in een raster- of vectorformaat te digitaliseren. Rekening houdende met bepaalde onzekerheden en de vlotheid van de verwerking van de rasterdata en legende- eenheden, trachten we dit resultaat om te zetten naar historische landgebruikskaarten, analoog aan de actuele VITO landgebruikskaart op basis van het RuimteModel Vlaanderen (Poelmans et al. 2023). Op deze wijze kunnen veranderingen in het landgebruik in de tijd geanalyseerd en begroot worden. - De methodologische studie door Onkelinx et al. (2004) wees uit dat de gereduceerde kadasterkaarten bijzonder geschikt zijn voor beeldclassificatie, zelfs zonder deep learning technieken. Deze kaarten zijn echter niet beschikbaar via een geoportaal, maar als afzonderlijk gedigitaliseerde en gegeorefereerde plannen voor de toenmalige gemeenten. We willen op een proefgebied nagaan welke technieken in aanmerking komen om deze kaarten op termijn online te delen.