Goed beheer ten behoeve van beschermde saproxyle kevers

Projectdetails

Samenvatting

Vliegend hert, vermiljoenkever, juchtleerkever, Alpenboktor, heldenboktor en violette kniptor zijn allemaal habitatrichtlijnsoorten. Roestbruine kniptor is een Vlaamse prioritaire soort. Voor een aantal van deze soorten zijn er doelstellingen die Vlaanderen wil nastreven terwijl de kennis vaak onvoldoende is om de effecten van beheer- en beschermingsmaatregelen en spontane successie te kunnen inschatten.

Voor vliegend hert wordt momenteel een soortbeschermingsplan uitgeschreven dat een aantal kennislacunes opsomt en verder op te volgen taken zal voorstellen. Verder heeft het INBO zich geëngageerd als trekker van een Europese COST-actie waarbij onderzoek naar de bescherming van deze soort centraal staat. Bij deze COST-actie is het de doelstelling om vooral internationaal samen te werken en data uit te wisselen zodat we een beter zicht krijgen op de achteruitgang van deze soort, de larvale ontwikkeling en andere kennislacunes om zo soortgerichte bescherming en richtlijnen voor geïntegreerd beheer uit te werken.

Vermiljoenkever zet zijn eieren af in vers dik dood hout. Hierdoor kunnen recent gekapte bomen die nog uitgesleept moeten worden als een ecologische val werken. Aangezien vermiljoenkever een habitatrichtlijnsoort is, dient een dergelijke populatievernietiging vermeden te worden. In centraal Europa heeft deze soort maar een korte vliegperiode vroeg op het jaar maar de waarnemingen in Vlaanderen en Nederland doen vermoeden dat deze soort in het Atlantisch klimaat ook in het najaar en tijdens de winter actief zou kunnen zijn waardoor de impact door bosexploitatie veel groter kan zijn. Ook het hoe en waarom van zijn range uitbreiding, mogelijks ten gevolge van klimaatopwarming, grootschalig habitatherstel of eventueel door veranderingen in de ecologie van de soort is relevant om de beschermingsnoden van deze soort te duiden. De kever wordt momenteel vooral gevonden in onbeheerde populierenbossen met grote hoeveelheden dood hout, een tijdelijk fenomeen door het vernatten en uit beheer nemen van dergelijke bossen. In de toekomst zal door spontane successie het dood hout in deze gebieden van andere boomsoorten komen en kleinere diameters hebben. Het is echter onduidelijk welke plaats deze soort zal innemen bij dit beheer en of dit beheer dus wel steeds wenselijk is voor deze soort.

Juchtleerkever is een habitatrichtlijnsoort die in Vlaanderen nog werd waargenomen in 1994 en 2008, verder is er een waarneming uit 2002 van Visé. Omwille van deze waarnemingen werd de soort beoordeeld als 'met uitsterven bedreigd'. Er zijn momenteel geen populaties bekend, waardoor er geen beschermingsmaatregelen genomen kunnen worden en de soort wellicht verder achteruitgaat, samen met zijn habitat (hoogstamboomgaarden, oude parkbomen en knotbomen).

Roestbruine kniptor wordt in vele landen als een goede indicator beschouwd voor het voorkomen van juchtleerkever maar lijkt in Vlaanderen veel ruimer verspreid te zijn. Onderzoek naar deze soort is nog steeds relevant om juchtleerkever op te sporen. De roestbruine kniptor is een goede indicator voor het voorkomen van oude holle bomen en soortenrijke gemeenschappen in deze holtes waardoor monitoring van deze soort als een globale trendindicator van zijn ecosysteem kan gezien worden voor het beleid.

Juchtleerkever en roestbruine kniptor leven in holle bomen, voornamelijk in halfopen landschappen (knotbomen, hoogstamboomgaarden). Deze oude bomen zijn belangrijk in multifunctionele landschappen waar er naast landbouwdoelstellingen ook ruimte is voor natuur, lokale houtproductie, koolstoffixatie en behoud van historische landschappen. Juchtleerkever is daarbij een belangrijke ecosysteemingenieur die actief de boomholtes vergroot, wat belangrijk is om bomen oud te laten worden. Roestbruine kniptor is eerder een toppredator van de ongewervelden in dit ecosysteem. Beide soorten zijn dus belangrijke schakels in een gezond functionerend ecosysteem in boomholtes. Het voorkomen van beide soorten is in Vlaanderen echter weinig onderzocht.
StatusIn uitvoering
Effectieve start/einddatum1/01/2031/12/24

Thematische Lijst 2020

  • Beschermde natuur
  • Bos

Thematische lijst

  • Insecten

Vrije trefwoorden

  • monitoring
  • bos
  • beheer
  • fauna
  • databank
  • natura2000

Vingerafdruk

Bekijk de onderzoeksonderwerpen aangekaart door dit project. Deze labels worden gegenereerd op basis van de onderliggende toekenningen/beurzen. Samen vormen ze een unieke vingerafdruk.