Monitoring van invasieve zoogdieren in functie van hun bestrijding

De Europese verordening nr. 1143/2014 moet verzekeren dat de vestiging van invasieve, uitheemse soorten op een gebiedsdekkende en uniforme wijze in Europa wordt vermeden. De verordening is rechtstreeks van toepassing op een lijst van prioritaire soorten, waaronder ook verschillende zoogdieren. In 2019 staan er 11 zoogdiersoorten op de Europese lijst (muskusrat, beverrat, wasbeer, wasbeerhond, Indische mangoeste, rode neusbeer, Chinese muntjak, en 4 eekhoornsoorten – grijze eekhoorn, Pallas’ eekhoorn, Amerikaanse voseekhoorn, en Siberische grondeekhoorn). Voor al deze soorten is bezit, uitwisseling, handel en vrijlating bij wet verboden. Op muskusrat en Siberische grondeekhoorn na (indamming), wordt de uitroeiing nagestreefd van al deze soorten.

De Europese jachtgemeenschap erkent een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid te hebben bij de implementatie van de verordening. Jagers kunnen essentieel bijdragen aan de monitoring van, de bewustmaking over, en het beheer van deze soorten. Onder beheer wordt conform de verordening begrepen dat nog niet aanwezige soorten bij hun eerste vaststelling snel worden verwijderd (‘snelle respons’). Al aanwezige soorten worden uitgeroeid waar mogelijk, dan wel ruimtelijk ingedamd, of in aantallen beheerst. Doordat de verordening zich onder andere richt op zoogdieren in een vroeg invasiestadium, wordt hun monitoring bemoeilijkt door vaak lage tot uiterst lage dichtheden. Daarenboven kennen zoogdieren vaak een verborgen (nachtactieve) levenswijze. Monitoring-, vangst- en afschottechnieken vergen dan ook vaak de nodige verfijning.

Dit project heeft tot doel de monitoring van moeilijk detecteerbare zoogdieren van de Europese lijst op een dergelijke wijze te verfijnen, dat zij de bijdrage van Vlaamse jagers aan de doelstellingen van de verordening operationeel mee ondersteunt. De ontwikkelde methodes dienen in de mate van het mogelijke achteraf ook door derden inzetbaar te zijn en moeten ook een burgerwetenschappelijke onderzoeksaanpak (i.s.m. stakeholders) toelaten omdat draagvlak voor de verordening een belangrijke voorwaarde is bij surveillance.